Księga Wyjścia – Mikołaj Grynberg

Marzec 1968 to dla mnie niemal prehistoria. Jestem jednak ciekawskim typem i lubię poszerzać swoją wiedzę. Wiem co-nie-co z historii z tego okresu – konflikt izraelsko-arabski i wojna sześciodniowa, wystąpienie Gomułki i czystka antyżydowska. Wszystko wydaje się jasne, interesują mnie jednak jednostki, indywidualne historie i odczucia osób opuszczających kraj, dlatego sięgnęłam po tą pozycję wydawnictwa Czarne.

Książka składa się z podobnych pytań i mnóstwa odpowiedzi, każdej różnej, odmiennej jak każdy z rozmówców. Rozmowy z "naszymi" Żydami, przeplatane są rozmowami z ojcem. Poszczególne osoby przedstawiają nam swoje życie – mieszkanie w powojennej Polsce, czasami powrót do kraju z wojennej zawieruchy, zmaganie się z nową rzeczywistością. Wywiady przeplatane są genealogicznymi opowieściami o żydostwie, o zmaganiach się naszych bohaterów z antysemityzmem, a czasami z dowiadywaniem się od osób trzecich o swoim pochodzeniu.

Nie jest to książka tylko o Żydach, to uniwersalna pozycja dotycząca tolerancji (właściwie jej braku), wykluczenia społecznego, wymuszonej emigracji i poszukiwania swojego miejsca w świecie. Ale także piękne wywiady ukazujące miłość do ojczyzny, powojenną rzeczywistość, życie kulturalne większych miast oraz kulturę, obyczaje starozakonnych – naszych sąsiadów.

Książka została wydana we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich Polin oraz Stowarzyszeniem Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Zawiera posłowie Piotra Osęki z Instytutu Studiów Politycznych PAN, który rozjaśnia wiele powiązań historycznych i politycznych. Autor wykorzystał skojarzenie z Pięcioksiągiem/ Starym Testamentem - opuszczenie przez Izrealitów Egiptu. Wspaniała jest też okładka – prosta i wyrazista, symbol wprowadzający nas w treść książki.

Jest to bardzo ważna i warta uwagi pozycja. Ze względu na 50 rocznicę Marca 1968, ale także jako świadectwo tamtego okresu. Książka, która porusza i zmusza do myślenia. 

-----
Edit: Recenzję napisałam w zeszłym roku (co wynika z treści) dla mojej macierzystej Biblioteki. Zaplanowałam jej publikację na Pani_z_Biblioteki na marzec, ale z nagła została opublikowana 18 lutego na bibliotecznym blogu.